مرکز آموزشی درمانی رازی

تاملی در مفهوم اربعین و دلایل بزرگداشت این روز

خدایا، امام حسین علیه السلام، همه چیزش را برای نجات بندگانت از نابخردی و سرگشتگی ضلالت در راه تو داده در حالی که مشتی فریب خورده که انسانیت خود را به دنیای پست فروخته اند بر ضد وی شوریده و آن حضرت را به شهادت رساندند.اعتبار اربعین امام حسین علیه السلام از قدیم الایام میان شیعیان و وفاداران به آن امام، شناخته شده بوده است به گونه ای که بیستم صفر هر سال را به این نام می شناسند. اما اولا مفهموم اربعین چیست؟ و ثانیا چرا شیعیان، اربعین را گرامی می دارند و همچون دیگر ایام عزاداری سالار شهیدان آن را ارج می نهند؟
بهتر است برای پاسخ به سوال اول، نگاهی بیندازیم به مفهموم اربیعن در متون دینی و ریشه های تاریخی این مفهوم را باهم بررسی کنیم:
اربعین، یکی از تعابیر رایج عددی است که در بسیاری موارد به کار رفته است و در این بخش به نمونه هایی از آن اشاره خواهد شد: یک نمونه از آن سن رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم در زمان مبعوث شدن است که چهل بوده است، همچنین گفته شده که عدد چهل در سن انسان ها، نشانه بلوغ و رشد فکری است (هر چند این مطلب قابل تذکر است که برخی انبیا در سنین کودکی به نبوت رسیده اند.
ابن عباس در حدیثی از رسول مکرم اسلام نیز نقل کرده است که اگر کسی چهل ساله شد و خیرش بر شرش غلبه نکردآماده رفتن به جهنم باشد. در نقل دیگری آمده است که مردمان طالب دنیایند تا هنگامی که چهل سالشان شود، پس از آن در پی آخرت خواهند رفت. (مجموعه ورام، ص 35)

در قرآن کریم نیز میقات موسی علیه السلام با پروردگارش چهل روز عنوان شده است. همچنین نقل است که حضرت آدم علیه السلام، چهل شبانه روز بر روی کوه صفا در حال سجده بوده است. درباره بنی اسرائیل هم آمده است که برای استجابت دعای خود، چهل شبانه روز ناله و ضجه می کردند.(مستدرک الوسائل، ج9 ، ص 329)
در نقلی آمده است که اگر کسی چهل روز، خالص برای خدا باشد، خداوند او را در دنیا زاهد کرده و راه و رسم زندگی را به او می آموزد و حکمت را در قلب و زبانش جاری می کند، بدین مضمون روایات مختلف دیگری در کتب روایی وجود دارد.
اعتبار حفظ چهل حدیث که در روایات فراوان دیگر آمده، سبب تالیف صدها اثر با عنوان اربعین در انتخاب چهل حدیث و شرح و بسط آنها شده است. در این روایات آمده است که اگر کسی از امت من چهل حدیث حفظ کند که در امر دینش از آنها بهره ببرد، خداوند در روز قیامت او را فقیه و عالم محشور خواهد کرد. 

امیدواریم که ما نیز ازفرصت پیش رو بهره مند گشته و با بزرگداشت این روز عظیم و قرائت زیارت اربعین، از فیوضات آن بهره مند گردیم و این نوشتار را با بخش کوتاهی از این زیارت به پایان می بریم:
«... و بذل مهجته فیک لیستنقذ عبادک من الجهاله و حیره الضلاله ... و قد توازر علیه من غرّته الدنیا و باع حظه بالارذل الادنی »
خدایا، امام حسین علیه السلام، همه چیزش را برای نجات بندگانت از نابخردی و سرگشتگی ضلالت در راه تو داده در حالی که مشتی فریب خورده که انسانیت خود را به دنیای پست فروخته اند بر ضد وی شوریده و آن حضرت را به شهادت رساندند.